ارزیابی نظام ارجاع در برنامه پزشک خانواده روستایی با معیار جامعیت مراقبت‌ها

چکیده دریافت: 95/10/28  پذیرش: 96/1/10 مقدمه: در این پژوهش، نظام ارجاع در برنامه پزشک خانواده با معیار جامعیت مراقبت‌ها و با استفاده از داده‌های 17 مرکز بهداشت شهرستان گرگان ارزیابی گردید. روش کار: ابتدا شاخص‌های نقض نظام ارجاع و ویژگی‌های برنامه پزشک خانواده برای معیار جامعیت مراقبت‌ها معرفی شد. سپس رابطه همبستگی رگرسیونی بین متغیر نقض نظام ارجاع و متغیرهای توضیحی جامعیت مراقبت ها با داده‌های ماهانه و ثبتی مراکز بهداشت گرگان در سال‌های 1390 و 1391، و مدل داده‌های ترکیبی با چارچوب مدل خطا-تصحیح در نظر گرفته شد. این مدل قابلیت تشخیص تفاوت بین ضرایب روند ماهانه (بلندمدت) و کم‌تر از یک‌ماه (کوتاه‌مدت) را دارد. یافته‌ها: در روند ماهانه، به ازای 10% افزایش در تعداد پزشک خانواده، نقض نظام ارجاع 3/4% کاهش یافت. در مقابل، اثر 10% افزایش در تعداد پرستار و ماما و خدمات آزمایشگاه تشخیصی ناچیز و به‌ترتیب حدود 2/0% و 5/1% بود. همچنین اثر خدمات عرضه دارو ناچیز و حدود 5/2% بود. ضریب وزنی پزشک در روند ماهانه نیز بیش از سایر عوامل و حدود 51% به‌دست آمد. نتیجه‌گیری: تفاوت برنامه پزشک خانواده با برنامه توسعه شبکه‌های بهداشتی، در اهمیت جامعیت مراقبت‌ها با مدیریت پزشک خانواده، خدمات او، و گروه همراهش می‌باشد. این تفاوت به مفهوم ارتقای سطح مراقبت‌ها در برنامه پزشک خانواده نسبت به برنامه توسعه شبکه است. تأثیر محدود دستیاران پزشک در مقایسه با خدمات پزشک خانواده در بهبود نظام ارجاع، از جمله مشکلات توسعه نظام سلامت در ایران به شمار می رود. گل‌واژگان: نقض نظام ارجاع؛ بیمه درمان روستایی؛ پزشک خانواده با گروه همراه